Ҳайвонларга раҳмат бўлганлари Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳайвонларга шафқатли бўлиб, уларни аяшга буюрардилар. Ҳайвонларни боқувчи эгаларини уларга азият бериш, оғир юкларни юклаш, тоқати кўтара олмайдиган ишлар билан қийнашдан қайтарардилар. Пайғамбар алайҳиссалом қорни бели билан бирлашиб кетай деган, яъни очликнинг қаттиқлигидан озиб кетган бир туя олдидан ўтаётиб: «Бу гапира олмайдиган чорвалар борасида Аллоҳ таолодан қўрқинглар. (Яъни уларга гўзал муносабатда бўлиш, зарар етказмаслик, ҳаққини риоя қилиш, муҳтож бўладиган нарсасини бериш ва азият бермаслик борасида) Уларни (минмоқчи бўлсангизлар) минишга ярайдиган, юришга қуввати етадиган ҳолида мининглар, агар емоқчи бўлсангизлар семиз, соғ ҳолида енглар», дедилар. (Абу Довуд ва Ибн Хузайма ўз саҳиҳ китобларида ривоят қилганлар) Бир куни Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ансорийнинг боғига кирганларида, бир туяга кўзлари тушади. Туя ҳам Пайғамбар  соллаллоҳу алайҳи васалламни кўриши билан икки кўзи ёшланган ҳолида  ул Зот томон интилди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг олдига келиб, икки қулоғидан силаб қўйдилар. Туя тинчланди. Ул Зот соллаллоҳу алайҳи васаллам:«Бу туянинг эгаси ким? Бу туя кимга қарашли?» дедилар. Ансорий бир йигит келди. Ул Зот соллаллоҳу алайҳи васаллам унга: «Аллоҳ таоло сенга мулк қилиб берган мана бу ҳайвон хусусида Аллоҳдан қўрқ! У менга оғир, тоқати етмайдиган юкларни юклаб азият бераётганингдан шикоят қилди», дедилар[1]. Пайғамбар алайҳиссалом заруратсиз ҳайвонларни тўхтатиб олиб, устида узоқ туриб азият беришдан қайтарганлар. Бир куни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир қавмнинг олдидан ўтсалар, улар ўз уловлари устида ўтирган эдилар. Шунда у Зот: «Уловларингизга саломат ҳолида мининглар, саломат ҳолида тарк қилинглар. Уловларни йўлларда, бозорларда гурунглашиб туришингиз учун ўтирадиган жой (курси) қилиб олманглар. Зеро айрим уловлар эгасидан кўра яхшироқ ва Аллоҳ таолони кўпроқ зикр қилувчи бўлади», дедилар. (Имом Аҳмад, Абу Яъло ва Табаронийлар ривояти) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қурбақани ўлдиришдан қайтариб: «Унинг қуриллаши тасбеҳ айтишидир», деб айтганлар[2]. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:«Бир мушукни боғлаб қўйиб на унга таом бериб суғорган ва на ердаги қурт-қумурсқалардан озуқаланиб ейишига йўл қўйган аёл жаҳаннамга киради», деб айтганлар[3]. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:«Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бир одам йўлда кетаётиб, қаттиқ чанқади. Бир қудуқни топиб, унга тушиб сув ичди. Кейин қайтиб чиқиб, чанқоқлигидан тупроқни ялаётган итни кўрди. Ҳалиги одам: «Бу ит ҳам менга ўхшаб чанқабди», деди. Қудуққа тушиб, маҳсисини сувга тўлдирди ва оғзига тишлаб қайтиб чиқди. Итга сув берди. Аллоҳ таоло уни тақдирлаб мағфират қилди», дедилар. Ё Расулуллоҳ! Бизга ҳайвонларда ажр борми», дейишди. «Ҳа! Ҳар бир ҳўл жигарлида (тирик жонда) ажр бор», дедилар».[4] Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Бир киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурларида ўтирганида бир бурга чақди. У киши бургани лаънатлади. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бургани лаънатламанглар, чунки у Пайғамбарлардан бирини намозга уйғотган», дедилар»[5]. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳайвонларни бир-бирига гижгижлатиб уриштиришдан қайтарганлар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам қушларнинг боласига бирор бир фожеа етказишдан ҳам қайтарардилар. Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан сафарда эдик. Ул Зот ҳожатга кетдилар. Биз Ҳумаррани (кичик қуш) иккита жўжаси билан кўриб қолдик, кейин жўжаларини олдик. Шунда Ҳумарра (безовталанганидан) пириллаб уча бошлади. Расулуллоҳ уни кўриб: «Қай бирингиз бунинг боласига фожеа етқазди?! Унинг боласини қайтаринглар! - дедилар. Яна у Зот алайҳиссалом чумолининг уясини куйдириб юборганимизни ҳам кўриб қолдилар ва: «Буни ким куйдирди?» дедилар. «Биз», дедик. «Албатта, оловнинг Роббисидан бошқа ҳеч кимнинг олов билан азоблашга ҳаққи йўқ», дедилар». (Абу Довуд ривояти) Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қушларни ейиш мақсадида эмас, балки бефойда ўлдиришдан қайтариб шундай дер эдилар: «Ким бирор қушни ўлдирса, ўша қуш Қиёмат куни Аллоҳ таолога: «Ё Роббим, фалончи мени бекордан-бекорга ўлдирди, бирор бир манфаатни кўзлаб ўлдирмади», деб шикоят қилади». (Насоий ривояти) Шунингдек, у Зот алайҳиссалом ҳайвонларни сўйишда раҳм-шафқатли, юмшоқ муносабатда бўлишни уқтирардилар. Қўйни ётқизиб, устида пичоғини ўткирлаб турган кишига: «Сен, нима, уни икки марталаб ўлдирмоқчисан? (яъни  ҳайвонни ) Уни ётқизишдан олдин пичоғингни ўткирласанг бўлмасмиди?» деб танбеҳ берганлар. (Табароний ривояти) Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳайвонларни ва жониворларни (ўқ отишга) мўлжал қилинадиган нишон қилиб олишдан  ҳам қайтарардилар. Асосан, Саййид Муҳаммад ибн Алавийнинг «Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ал-инсон ал-комил» китоби ва бошқа китоблар асосида Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ таржима қилди.   [1] Имом Аҳмад ва Абу Довуд ҳамда Имом Ҳоким ўзларининг «Ал-Мустадрак» ларидан ривоят қилишган. [2] Насоий ривояти. [3] Бухорий ва бошқа ровийлар ривоят қилишган. [4] Бухорий ва Муслим ривоят қилишган. Ушбу ҳадис Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг «РАСУЛУЛЛОҲ соллаллоҳу алайҳи васаллам» номли китобларидан. [5] Имом Табароний ривояти. Тилларда машҳур бўлганида «Бургани сўкманглар...» дейилган. Умуман, бурга ҳақидаги ривоятни баъзилар заъиф деганлар.