(Ғаронийқ воқеасининг ботиллиги) Агар бир киши: «Аллоҳ таоло шайтонга Расулуллоҳнинг устиларидан эркинлик бермас экан, унда Аллоҳ таолонинг: وَإِمَّا يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ [الأعراف: 200] الآية Aгaр сизни шaйтoннинг шaрри тутсa, Aллoҳдaн пaнoҳ тилaнг! Aлбaттa, у эшитувчи вa билувчидир. (Аъроф: 200), деб марҳамат қилган ояти каримасига нима дейсиз, деб айтса, бунга жавоб қуйидагича бўлади: «Қуръони каримдаги бу каби хитоблардан Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг умматлари назарда тутилади. Шунингдек, Расулуллоҳга йўналтирилган бу каби бошқа хитоблардан у Зотнинг умматлари ирода қилинади. Мана шундай хитоблар жумласидан қуйидаги оят бу сўзимизга далил бўлади: {و ما أرسلنا من قبلك من رسول و لا نبي إلا إذا تمنى ألقى الشيطان في أمنيته فينسخ الله ما يلقى الشيطان ثم يحكم الله آياته و الله عليم حكيم } ) سورة الحج / 45 الآية : 52 ( (Эй Муҳaммaд,) биз сиздaн илгaри юбoргaн ҳaр бир Элчи вa Пaйғaмбaр қaчoн (ўзигa нoзил бўлгaн oятлaрни) қирoaт қилсa, шaйтoн уни қирoaтигa (бoшқa нaрсaлaрни) тaшлaгaн (қўшгaн). Бaс, Aллoҳ шaйтoн тaшлaйдигaн нaрсaни бeкoр қилур, сўнгрa Aллoҳ ўз oятлaрини мустaҳкaм қилур. Aллoҳ илм вa ҳикмaт эгaсидир. (Ҳаж: 52). Дарҳақиқат, ушбу оятнинг маъноси борасида кўплаб олимларнинг қадамлари тойилган ва қанча-қанча қорилар нотўғри тушунганлар. Чунки улар ушбу оятдаги (تمنى - таманнаа) калимасини «тиловат» деб тафсир қилиб, оятдаги (إذا تمنى – изаа таманнаа) «Қачонки тиловат қилса, қироъат қилса», маъносида бўлади, деб айтганлар. Шунда умумий маъноси қуйидагича бўлади: «Расул ёки Пайғамбар ўзига ваҳий қилинган нарсани қироат қилмоқчи бўлса, шайтон унинг қироатига ҳукмронлик қилиб, хоҳлаган нарсасини қўшиб гапиради. Сўнгра Аллоҳ таоло шaйтoн қўшиб гапирган нaрсaларни бeкoр қилур». Улар бундай таъвилларининг саҳиҳлигига «Ғаронийқ» воқеасини далил қилиб келтирадилар. Бу воқеа ҳақида ривоят қилинишича, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам «Нажм» сурасини ўқиётиб: {أفَرَأيْتُم اللاَّتَ وَالعُزَّى وَمُنَاةَ الثَّالِثةَ الأُخْرَى} Афароайтал лаата вал ъуззаа ва манаатас саалисатал ухро – маъноси: (Эй мушриклaр,) кўрдингизми (сaнaмлaрингиз) - «Лoт», «Уззo»ни вa янa учинчилaри бўлмиш «Мaнoт»ни?), маънодаги оятга келганларида, гўё шайтоннинг таъсири билан “تلك الغرانيق العلا، وإن شفاعتهن لترتجى” Тилкал ғаронийқул ъулаа ва инна шафааъатуҳунна латуртажаа – маъноси: «Ана шулар олий ғаронийқдирлар ва уларнинг шафоъатлари умид қилинажак), деган сўзларни айтиб юборганмишлар. «Ғаронийқ» аслида сув бўйларида учиб юрадиган эркак жинсидаги қушдир. «Ғаронийқ»нинг бирлик шакли «ғарнууқ» ва «ғорнийқ»дир. Бу қушлар оппоқ бўлганлиги учун ҳам шундай номланган. Баъзилар: «Ғаронийқ» – турналар, деб айтган. «Ғурнууқ»нинг яна «оппоқ босиқ йигит» деган маъноси ҳам бор. Мушриклар сиғинадиган бут-санамлари уларни Аллоҳ таолога яқинлаштиради ва шафоатчи бўлишади, деб эътиқод қилишади. Шунинг учун ҳам бут-санамларини осмонларда парвоз қилиб учадиган қушларга ўхшатганлар. «Ғаронийқ» воқеасини зикр қилинган бошқа бир ривоятда (لترتجى) «латуртажаа» феълининг ўрнига (ترتضى) «туртадоо» – маъноси: «тан олинади, исталинади»), маъносидаги феъл келган. Шунда маъно қуйидагича бўлади: «Ана шулар олий ғаронийқдирлар ва уларнинг шафоъатлари тан олинади». Яна бошқа бир ривоятда: </strong