حَدَّثَنَا مَحْمُودُ بْنُ غَيْلانَ، قَالَ: حَدَّثَنَا وَكِيعٌ، قَالَ: حَدَّثَنَا مِسْعَرٌ، عَنْ أَبِي صَخْرَةَ جَامِعِ بْنِ شَدَّادٍ، عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ عَبْدِ اللهِ، عَنِ الْمُغِيرَةِ بْنِ شُعْبَةَ، قَالَ: ضِفْتُ مَعَ رَسُولِ اللهِ صلى الله عليه وسلم ذَاتَ لَيْلَةٍ، فَأُتِيَ بِجَنْبٍ مَشْوِيٍّ، ثُمَّ أَخَذَ الشَّفْرَةَ فَجَعَلَ يَحُزُّ، فَحَزَّ لِي بِهَا مِنْهُ، قَالَ: فَجَاءَ بِلالٌ يُؤْذِنُهُ بِالصَّلاةِ فَأَلْقَى الشَّفْرَةَ، فَقَالَ: مَا لَهُ تَرِبَتْ يَدَاهُ ؟، قَالَ: وَكَانَ شَارِبُهُ قَدْ وَفَى، فَقَالَ لَهُ: أَقُصُّهُ لَكَ عَلَى سِوَاكٍ أَوْ قُصُّهُ عَلَى سِوَاكٍ

Муғира ибн Шуъба розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Бир куни тунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга меҳмон бўлдим. Тоблаб пиширилган биқин гўшти келтирилди. У зот катта пичоқни олиб уни кеса бошладилар. Ундан кесиб менга ҳам бердилар. Шу пайт Билол келиб, намоз вақти бўлганини билдирди. У зот пичоқни ташлаб: «Бу барака топкурга нима бўлди?», дедилар. Билолнинг мўйлаби узун бўлиб (лабига) тушганди. У зот Билолга: «Мўйлабингни мисвакка қўйиб қисқартираман – ёки мисвакка қўйиб уни қисқартир –», дедилар».

Изоҳ: «Барака топкур» деб ўгирилган жумла сўзма-сўз таржима қилинса, «Ўнг қўлинг тупроққа қорилгур», дегани бўлади. Баъзида «ўнг қўл» ўрнига «икки қўл» деб ҳам ишлатилади. Қўлнинг тупроққа қорилиши эса камбағал бўлиб қолишдан киноя. Аммо араблар истеъмолида унинг асл маъноси йўқ бўлиб кетган, балки бирор нарсага ундаш, ажабланиш, инкор қилиш маъноларида ишлатиладиган иборага айланиб қолган. Ўзбек тилида бундай ўринларда ишлатиладиган жумлалар орасида юқоридаги ибора маъно жиҳатидан яқинроқ кўрингани учун, шу қўйилди.

Овқат ҳозир бўлганда, намознинг вақти чиқиб кетишига ҳали кўп вақт бўлса, таомни еб кейин намоз ўқилади. Билол розияллоҳу анҳу мана шуни риоясини қилмаганликлари учун Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан танбеҳ эшитдилар.

حَدَّثَنَا وَاصِلُ بْنُ عَبْدِ الأَعْلَى، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ فُضَيْلٍ، عَنْ أَبِي حَيَّانَ التَّيْمِيِّ، عَنْ أَبِي زُرْعَةَ، عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، قَالَ: أُتِيَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم بِلَحْمٍ، فَرُفِعَ إِلَيْهِ الذِّرَاعُ، وَكَانَتْ تُعْجِبُهُ، فَنَهَسَ مِنْهَا

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга гўшт келтирилди. У зотга қўйнинг қўли узатилди. (Қўйнинг) шу жойи у зотга ёқар. Ундан бир тишлам тишладилар».

«Шамоил Муҳаммадий» китобидан

Абдулазиз Усмон таржимаси